|
|
 |
|
Ebru Sanatı
 |
|
Fuat Başar
eseridir.
|
Ebru kelimesinin; Farsça ebr (bulut) sözcüğünden türemiş olabileceği öne sürülmektedir.
Aslında güçlü bir istinaddır, zira boyalar suyun üzerine serpildiğinde bulutları andıran bir hareketliliğe
sahip olurlar.
Yine Farsça “ab” (su) ve “ru” (yüz) sözcüklerinden yola çıkarak
“su yüzü resmi” anlamı da çıkarılmaktadır.
Ebru, sıvı bir yüzey üzerinde boyaları şekillendirerek kâğıt üzerine
aktarılmasıyla meydana gelen bir çeşit resimdir. Desenlerinin damarlı mermere benzetilmesinden ötürü
İngilizce’de “marbling” olarak karşılık bulur.
Ebru sanatının doğuşuna gitmek istediğimizde ne yazık ki elimizde
çok fazla bilgi olmadığını görüyoruz. Bu sanatın tam olarak nerede doğduğu bilinmiyor.
Ebru sanatının bilinen en eski örneği 1539 tarihini taşıyan “Gay-i
Çevgan” adlı Topkapı Sarayı’nda bulunan kitaptaki ebrulardır.
Ebru sanatı’nın kullanım alanından bahsedildiğinde daha çok,
Hat sanatının yazı zemininde, yazı kenar süslemelerinde ve kitap ciltlerinde sıkça kullanıldığını
görürüz.
Bahsettiğimiz gibi, bu sanatı yaşatmak konusunda biraz sıkıntı
çektiğimiz aleni olarak ortada.
İcazet alarak yetişen ustalarımız dışında bu sanatı,
profesyonel anlamda yapabilen sayısı ne yazık ki çok az. Yine de değerli ustalarımız sayesinde
günümüze kadar gelmeyi başarmış bir sanattır.
Ebru sanatının icrasını ilk TV’de izlediğimde, su üzerine dökülen
boyaların kağıt üzerine işlenmesi olarak görmüş ve çok zevkli ama oldukça “kolay” bir
sanat olduğunu düşünmüştüm.
Lakin o, su zannettiğiniz kitre’yi elinizle yoğurmaya başladığınızda
ne denli emek isteyen bir sanat olduğunu çok daha iyi anlıyorsunuz.
Gerek öğrendiğim üç-beş cümle, gerek uyguladıklarım ve gerekse araştırmalarımdan
yola çıkarak herkesin icra edebileceği yalınlıkta dillendirmeye çalıştığım bu
değerli sanatla ilgilenecek bir kişi bile kazanabilirsek üzerimize düşeni az da olsa yapmış sayacağım.
Dilerim bu satırlar, bu sanatı yaşatacak olanların gözlerine serilir.
Ebru Sanatında Kullanılan Malzemeler;
 |
|
.
Fuat Başar
Atölyesi
. |
KİTRE: Kitre, Anadolu'da yetişen, yabani bir dikenin öz suyu olup, yapışma
özelliği az olan bir zamk çeşididir. Her seferi için 100 gr. Alınması sürekli yeni mahsülü kullanmak açısından
daha iyi olacaktır. Suyla birlikte karıştırılarak uygun kıvam elde edilir. Daha sonra ince gözenekli
bir topbadan süzerek, içindeki fazlalıklardan arındırmış olarak salt kitreyi elde ederiz ve teknemize
koyarız. Kitre ebruya başlamadan birkaç gün önce hazırlanırsa çok daha iyi bir sonuç elde edilir.
TEKNE: Ebruya başlarken kağıdın kitreyle rahat
temasını sağlayan, içine kitre konan kaplara tekne denir.
KÂĞIT: Ebru yapmak için özel kağıt gerekmez. Su emebilen bir kağıt olması
yeterlidir.
Tercih edilen kağıt genellikle
birinci hamur kağıttır.
BOYALAR:
Ebru yapımında toprak boyalar kullanılır. Genellikle oksit kırmızı, oksit sarı, oksit
siyah, lahur çiviti kullanılır. Diğer renkler de bunların karışımından elde edilir
.Suda kolay çözülen pigment boya kullanılması daha iyi sonuç verecektir.
ÖD:
Boyaların kitre üzerinde kalmasını sağlayan öd, boyanın içine katılır. . Boyaya katılan
öd miktarını değiştirerek boyanın suyun üzerinde ne kadar yayılacağı ayarlanabilir.
Boyaya daha çok öd katılması, daha çok yayılmasını sağlar.Herhangi bir kasapta bulmanız
ihtimal, aksi takdirde kesimhanelerden temin edebilirsiniz.
FIRÇA:
Herhangi bir fırçayla ebru yapamazsınız. Bu nedenle sapı özellikle gül dalından olmak üzere at kılından
yapılan fırça kullanılır.
BİZ: Belli kalınlıklarda olan biz adındaki iğneler
ebruya şekil vermek için kullanılır.
Ebru Çeşitleri;
|
BATTAL EBRU
Ebru sanatının temelini oluşturan bir ebru çeşididir. Diğer ebru desenlerini oluşturabilmek
için battal ebru bir geçiş niteliğindedir.
Kitre üzerine rahatça serpilen boya kendi içinde yayılma göstererek battal ebruyu meydana getirir. Özellikle ebru
sanatına yeni başlayanlar için kolay gibi görünen bu ebru çeşidi boyaların kitre yüzeyinde eşit dağılması
gerekliliği nedeniyle çok da kolay sayılmaz.
Battal ebruyu yaparken dikkat etmemiz gereken hususlardan birisi fırçamızı koyu renge batırarak
desen oluşturmaya başlamaktır.
|
|
|
|
|
PEKİ NASIL YAPACAĞIZ?
Koyu renkli boyaya batırdığımız fırçamızı kitre bulunan teknemiz üzerinde sağ
elimizle ucundan tutarak, sol elimizin işaret parmağına belli aralıklardaki darbelerle boyayı kitre
üzerine serpiştiririz.Aynı işlemi ikinci boya içinde yaparız.
Boyamızı sıvı yüzey üzerine eş aralıklarla serpiştirdikten sonra çok beklemeden
kağıdımızı teknemizin bir köşesinden başlayarak yavaşça üstüne kaplarız. Sıvı
üzerine örttüğümüz kâğıdımızla yüzey arasında hava kabarcıkları olup olmadığını
öğrenmek için bizimizle kağıdımızı kontrol ederiz. Zira kâğıdımızın
yüzeye tamamen kaplandığından emin olmalıyız. Aksi takdirde hava kabarcıkları olan yerlerde
desen çıkmayıp, beyaz boşluklar oluşacaktır.
Hava kabarcığı olup olmadığını kontrol ettikten birkaç saniye sonra kâğıdımızı
yavaşça kaldırır, kitre teknemizin yanında bulunan temiz su teknesine kağıdımızı
tekrar koyarız ve yavaşça teknenin kenarından süzerek kâğıdımızı çıkarırız.
Ebru çalışmamızı temiz su teknesine koymamızın sebebi; boyalı yüzeyi fazlalıklardan
arındırmaktır. Çıkardığımız kâğıdı daha sonra kendi halinde kuruması
için bırakırız. |
|
|
GEL-GİT EBRU
Yapmış olduğumuz battal ebru deseni üzerinde, koyu renkten açık renge doğru serpiştirdiğimiz
boyayı bizlerimizin yardımıyla eşit aralıklı olarak teknenin eni ve boyunca paralel çizgiler
çekilerek yapılır. Desen oluşturulduktan sonra kâğıda alınır.
|
|
|
ŞAL EBRU
Yapılan gel-git ebru deseninin üzerine çaprazlama çizgiler çekilerek meydana gelen bir desen çeşididir. Çapraz
çizgileri dileğinize göre oluşturabilirsiniz.
|
|
|
|
Nuri Pınar
eseridir.
| |
 |
|
Muhittin Tamay
eseridir.
|
|
|
TARAKLI EBRU
Sıvı yüzeyinde oluşturduğumuz gel-git ebru üzerine yapılan bir ebru çeşididir. Gel-git
ebruda paralel çizgiler çekmek için kullandığımız biz yerine, ebru sanatı için özel, sıkı
dişli tarağımızı gel-git ebrunun tersi yönünde tarayarak oluştururuz.
|
|
|
MERMER EBRU
Sıvı yüzeyinde oluşturduğumuz gel-git ya da şal ebru deseni üzerine fırçamızı
kullanarak battal ebru deseni yaparak mermer ebru desenini elde ederiz. |
|
|
|
Nuri Pınar
eseridir.
|
|
|
YAZILI EBRU
Sıvı yüzeye Arap zamkıyla yazı yazılır. Arap zamkı ilen yazılan yazılar
boya almayacağından, o bölüm boş kalır ve üzerine koyu renk bir ebru deseni yapılır. Böylelikle
yazılı ebru deseni meydana gelmiş olur. |
|
|
|
Feridun Özgören
eseridir.
|
|
|
ÇİÇEKLİ EBRU
Battal ebru deseni üzerine bizlerin yardımıyla tercihe göre belirlenen renklerle lale, gelincik, karanfil,
menekşe, papatya, sümbül gibi çiçek figürleri yapılarak oluşur. |
|
|
MODEL UÇAK, HELİKOPTER, ARABA
|
EN ÇOK İZLENENLER
KUMANDA SİSTEMLERİ
 |
|
148,31
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
114,40
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
55,08
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
219,49
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
202,54
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
490,67
EURO +KDV |
| | | |
|
|
|
|
 |
|
317,80
EURO +KDV |
| | | |
ROBOT YAPIMI
Dünyanın en gelişmiş süperbilgisayarı, saniyede 100 trilyon işlem
yapabiliyor. Kimi bilimadamları bunun, insan beyninin işlem yapabilme gücüne yakın olduğunu düşünüyorlar.
Aslında, makineler her zaman hesap kitap işlerinde çok iyidirler. Ama artık, satrançtan futbola, hatta müziğe
kadar birçok alanda insanlara kafa tutmaya başladılar. 2002 yılının haziran ayında Gaak adlı
bir robot, bağımsızlığını ilan etti bile. Rotherham'daki Magna Bilim Merkezi'ndeki bir
sergiden kaçmaya çalışan Gaak, kimseye görünmeden geçebileceği bir aralık bulana kadar sürünerek ilerlemiş.
Yakalandığındaysa, merkezin M1 karayolu çıkışına erişmişti. Peki, bir makine
insan gibi hareket edebilir mi? Bu soru, yapay zekâ ve robot tartışmalarının odağını oluşturuyor.
Bir yandan bizim kadar zeki makineler ya da robotlar üretmeye çalışırken, bir
yandan da kendi ürettiklerimizden korkmak için senaryolar yazıyoruz. Geçtiğimiz ay sinemalarda izlediğimiz
"I Robot" filminde kuralları hiçe sayan robotlar, 2001 Uzay Macerası adlı filmde, yöneticisine baş kaldıran
süper bilgisayar H.A.L, The Terminator'de insanları yok etmeye çalışan bilgisayar ağ sisteminin yarattığı
Terminator adlı zeki robotlar ya da The Matrix'de insanları esir edip kendileri için gerekli enerjiyi insanlardan
sağlamaya çalışan ajanlar bunların en ünlülerinden. Elbette, Yapay Zekâ adlı filmdeki gibi, daha
duygusal ve iyi niyetli robotları konu alan ve yapay zekâya ve robotlara daha sempatik bakış açıları
getiren filmler de var; ama bunlar azınlıkta.
Ünlü bilimkurgu yazarı Isaac Asimov, birçok meslektaşının aksine, kontrolden
çıkmış, sahibini öldüren, dünyayı ele geçirmeye çalışan robotlardan söz etmekten hoşlanmaz,
bunun bilim karşıtı bir propaganda olduğunu düşünürdü. Bu nedenle Asimov kitaplarında, robotlar
hakkında kötü yargıları yıkıp, teknolojinin rehberliğinde dünyayı nasıl daha kolay
yaşanır bir yer haline getirebiliriz sorusunun yanıtlarını aramaya başlamıştı.
1940'ta Asimov "3 Robot Yasası" adını verdiği kuralları yayımladı ve daha sonra tüm kitaplarındaki
robotlar bu yasalara uygun davrandılar.
1. Bir robot insanlara zarar vermez ya da insanların zarar görmesine
izleyici kalmaz.
2. Bir robot ilk yasayla çelişmediği sürece, insanlar tarafından
verilen emirlere uymalıdır.
3. İlk iki yasayla çelişmediği sürece,
bir robot kendi varlığını korumalıdır.
Aradan geçen neredeyse 65 yıla ve harcanan onca paraya karşılık, hâlâ ne
Asimov'un romanlarındaki gibi, ne de diğer yazarların insanlığı tehdit eden, yoldan çıkmış
robotlarına benzer bir robot üretilebilmiş değil. Bununla birlikte, bu yolda önemli adımlar atılıyor,
birçok çalışma yapılıyor.
|
|
|
Robot nedir?
Önce karar verelim. Robot nedir? Robot duyargaları (sensör) ile çevresini algılayan,
algıladıklarını yorumlayan, bunun sonucunda karar alan (yapay zeka), karar sonucuna göre davranan, eylem
olarak hareket organlarını çalıştıran veya durduran bir aygıttır.
Bu tanıma göre bilgisayara paralel port ile bağlı ve klavyeden kontrol edilen bir araba
robot değildir. Çünkü kendisi tek başına karar vermemekte, bizim klavyeden verdiğimiz talimatları
uygulamaktadır. Ancak aynı araba duyargaları ile algıladıklarını yorumlamak üzere bilgisayarın
mikroişlemcisini kullanıp, yorumlatıyor ve kendi karar alabiliyor, algılamalarına gore bizden bağımsız
davranabiliyorsa o artık bir robottur.
Örneğin arabanın önüne eklenecek sensörden bir sinyali alınca, algıladığı
sinyali bilgisayarın mikroişlemcisine yorumlatıp önünde bir engel oduğunu anlayıp, kendiliğinden
sağa veya sola dönüyorsa arabanız artık bir robottur.
Robot yapmak kolay iş değildir. Cesaret, çaba, yoğun uğraş, sabır
ve en önemlisi başarma arzusu ve kararlılıgı gerektirir. Uykusuz geçen geceler başarının
sırrıdır:)
Önce temel elektronik ve mekanik bilgileri ile tanışmış olmak veya öğrenmek
için zaman ayırmak gerekir. Devamı ise okumalarınız ve deneylerinizle adım adım gelir. Konu ile ilgili bilginiz derinlemesini olmasını
gerektirmez. Elektronik devre şemaları mutfak reçeteleri gibidir. Bir düzine sembol öğrenmeyi gerektirir. Ancak
bir kaç günde öğrenebilir, devre şemalarını okuyabilirsiniz.
Analog ve dijital elektronik nedir? Direnç, kondansatör, transistör,
entegre ve diğer elektronik aksamın işlevlerini öğrenmek gerekir. Çok az parça içeren basit devrelerle
başlayıp ilerleyeceksiniz. Bilgilerinizi geliştirdikçe daha gelişmiş karmaşık devreleri
çözecek veya mevcut bir devreyi ihtiyacınıza göre değiştirebileceksiniz.
Robotun şasi, gövde ve hareket aksamının imali için biraz mekanik, biraz da el
becerileri gerektirir. Ahşap, aluminyum, plastik malzemeleri kesmek, bükmek, delmek, yapıştırmak, şekillendirmek
gibi işlemler gerektirir. Bu işleri yaparken her zaman koruyucu önlemler alın, kendinize zarar vermeyin. Gerektiğinde
el becerileri sizden iyi olan arkadaşlarınızdan veya aile bireylerinizden yardım alın.
Temel bilgi ve becerilerinizi kitaplar okuyarak, deneyler yaparak sebat, sabır ve öğrenme
arzunuz ile geliştireceksiniz. Bunun sonucunda, çalışan işleyen kendi robotunuzu yapabilecek seviyeye
geleceksiniz. Öğrenmenin bir yolu da deneme yanılma metodudur. Hata yapmaktan çekinmeyin. Yanlışlar öğreticidir.
Bir sorunla karşılaştığınızda yoğun çabalar sonucunda sorunu hala çözemiyorsanız,
işinizi bir kaç gün bir kenera bırakın, yaptığınız işlemleri not alın. Belki
de bilim adamları tarafından henüz çözülmeyen bir durumla bir olayla karşı karşıyasınız!!!
Bir kaç gün sonra araştırma ve çabalarınız hala sonuç vermiyorsa, robot
grubumuza yazarak grup üyelerimizden yardım isteyin. Kendinizi motive edin, başarma arzunuzu kamçılayın,
kendi kendinize "başaracağım!" deyin.
ROBOTİĞİN TEKNİĞİ:
Hobi robotları
yapmak zor değildir mekanik elektronik ve her proje için şart olmamakla birlikte az bir programlama bilgisi
gerektirir. Her birinden kendinizi geliştirmeniz "robotik aklınızın" gelişmesi demektir. Çok
iyi tasarımlar iyi bir malzeme bilgisinden geçer; iyi stratejiler güçlü programcılık sayesinde yapılabilir.
İLK ROBOT :
Hazır kit almak? Hazır devrelerden imal etmek? Kendi tasarımınızla
yapmak? Çıkma parçalardan imal etmek?
Bu sorulara cevabı temel elektronik ve mekanik bilgileriniz ve el becerileriniz verecektir.
Size önerim ilk robot yapımına hazır kitlerle başlamak gerekir. Burada
da el becerilerinize uygun olarak iki şekilde başlayabilirsiniz.
1) Sadece tornovida ve ellerinizi kullanarak monte edebileceğiniz
lehim gerektirmeyen hazır robot kitleri.
Artık birçok oyuncak firması tornovida ve elle basitçe monte edilebilen robot kitlerini
ürün serilerine eklemişlerdir. Robotlar artık vazgeçilmez ürünlerden olmuştur. En ünlüleri Lego Mindstorms
robot kitleri veya Fischertechnik'in robot kitleri. Geniş bilgi için :
http://mindstorms.lego.com/eng/default.asp?
http://www.fischertechnik.de
http://www.fischertechnik.com
Maalesef bu eğitici robotlar ülkemizde satılmamakta ve posta ile ülkemizdeki gümrük
sorunları ve mevzuatı, imalatçlarının ticari politikaları sebebiyle gönderilmemektedir. Yurtdışına
giden yakınlarınız aracalığıyla satın alabileceksiniz. (15/08/2006 tarihli not: Lego Mindstorms
setleri artık alabileceğiniz bir adres var. Irtıbat icin:Mert Balin, mert@smartkids.com.tr Tel: 0212 280 1970)
Bu eğitici robot kitleri sayesinde robotik ve elektroniğin ilkelerini, robot devreleri,
robot programlama gibi temel bilgileri ögrenirsiniz. Bu robotlara diğer robotların yaptığı tüm işleri
yaptırabilirsiniz.
İleride, daha gelişmiş veya değişik işlevli robotlar yapmak istediğinizde
Lego veya Fischertechnik'in parçaları ile ön maketi hazırlamanız için iyi malzeme olacaklardır.
2) Biraz mekanik, lehimleme gerektiren hazır robot kitleri.
Bu kitler gövde şasi, vidalar elektronik parçalar dahil şekillenmiş tüm parçarı
ile satılmaktadır. Sizlere sadece birleştirmek kalıyor. Bu tip robot kitlerini aşağıdaki
sitelerden bulabilirsiniz.
http://www.solarbotics.com
http://www.parallax.com
http://www.acroname.com
http://www.robotshop.ca
http://www.robotstore.com
http://www.lynxmotion.com
http://www.roguerobotics.com
Ve bu sitelerin Avrupa ülkelerindeki muhtelif bayileri...
Bu sitelerin sattığı hazır robot kitleri ile birlikte bir montaj şeması
ve adım adım montaj talimatları gelmektedir. Bu broşürü mutlaka sonuna kadar okuyunuz, talimatları
mutlaka dikkate alınız. Bu montaj broşürü bir çok sorunuza cevap verecektir.
Bu hazır kitleri monte ederken önce parçaları, sonra devreleri mutlaka inceleyiniz.
Bilgi ve becerilerinizi projeyle eşleştiriniz. Bu daha sonra daha karmaşık zor projeleri gerçekleştirmenize
yardımcı olacaktır. Bilgi beceri seviyenizi yükseltmeden karmaşık zor projelere başlarsanız,
işin sonunu getirmededen vazgeçme, pes etme ihtimali de yüksek olur.
Bu hazır kitleri monte ettikten sonra çalışması için, bilgisayarınızın
yardımı ile mikrodenetleyicisini veya kontrol kartını programlamak gerekebilir. Daha sonrasında,
arzunuza göre kitte olmayan sensörler ve diğer aksamlar ekleyip, programlayıp robotunuzu yenileyebilir, kişiselleştirebilisiniz.
Herşey sizin hayal gücünüze bağlıdır. Hayal gücünüzü aktifleştirin,
ortaya özgün tasarımlar çıksın.
HAZIR DEVRELERDEN ROBOT YAPMAK
Internet'teki muhtelif web sitelerinde veya Amazon kitabevinde satılan kitaplardan bir
çok hazır proje bulabilisiniz.
Dünyadaki bir çok hobi robotsever deneyimlerini yeni başlayan diğer hobi robutçulara
açmaktadır. Bunlar kendi deneyimlerini kişisel robot sitelerinde veya grup sitelerinde duyurmakta, diğer insanlarla
paylaşmakta, kitaplarında yayınlamaktadırlar.
Web sitelerinin bazıları:
http://www.solarbotics.net
http://www.robotics.com/robomenu/index.html
http://www.robotroom.com
http://www.wildrice.com/HBRobotics/HBRCBuildersBook.html
http://robots.net
http://www.seattlerobotics.org
http://www.robbot.org
Kitapların bazıları:
Robot Building for Dummies by Roger Arrick
Robots, Androids and Animatrons: 12 incredible projects you can build by John Iovine
Junkbots, Bugbots & Bots on Wheels by Dave Hrynkiew and Mark W. Tilden
123 Robotics Experiments for the Evil Genius by Myke Predko
Insectronics : Build Your Own Walking Robot by Karl Williams
PIC Robotics : A Beginner's Guide to Robotics Projects by John Iovine
Build Your Own Robot! By Karl Lundth.
Robot Building for Beginners by David Cook
KENDİ ÖZ TASARIMINIZLA ROBOT YAPMAK
Yaratıcılık ve mucitlik hiç kimsenin tekelinde değildir. Üniversitelere,
büyük şirketlere, profesörlere, büyük şahsiyetlere özgü birşey, bir özellik değildir. İçinizdeki
yaratıcılık gücünü serbest bırakın.
Robot tasarımına başlarken kendimize soracağımız temel soru “Bu
robot ne iş yapacak? Nasıl yapacak? Nasıl sonuçlandıracak?” Bu soruların cevapları önemlidir.
İşleri görevleri sınırlayarak, basitleştirerek, robotunuzun boyutunu, kapasitesini, şeklini
tasarlayabileceksiniz. Ayrıca etrafınızdaki meraklı kişilerin klasik sorusuna “Bu robot ne
yapar? Ne işe yarar?” rahat cevap verebileceksiniz.
Bu sorunun cevabı robotun yapacağı işlere göre kullanılacak anaparçaları
belirlemenize robotu tasarlamanıza yarar.
Örneğin bir sumo robot tasarlamak ve yapmak istiyorsak aşağıdaki özelliklere
ve organlara sahip olmalıdır. :
Çarpmalara dayanıklı sağlam bir şasiye ve gövdeye sahip olmalıdır. Bunun
için metal tercihen aluminyum malzemeden yapılmalıdır.
Kendinden hareket edebilmesi için güç kaynakları şarj edilebilir, uzun süre dayanıklı
pil veya batarya olmalıdır.
Güçlü hareket ve itme kabiliyeti için 2 veya 4 adet güçlü elektrik motoruna, yine yerde tutunma kabiliyeti
yüksek tekerlere ihtiyaç vardır.
Robot ringteki rakibini hızlıca bulabilmelidir. Bunun için detektörlere ihtiyacı olcaktır.
Bu işlevi IR (infrared) ve/veya ultrasonik sensörlerle yerine getirecektir.
Robot ringin (dohyo) dışına çıkmamalı, kenera geldiğinde hemen içeri
doğru kaçmalıdır. Bunun için beyaz kenar çizgisini görmelidir. Bunun için beyazı diğer renklerden
ayırt eden kontrast sensörlerine ihtiyacı olacaktır.
Sumo robot yarışlarında kural olarak başlama düğmesine basıldığından
5 sn sonra hareket etmelidir. Dolayısıyla, robotun bir zaman sayacına (timer) ihtiyacı olacaktır.
Sumo robot yarışlarında boyut ve ağırlık sınırları vardır.
Dolayısıyla, mini sumo robot max. 10x10cm boyutlarında, max. 0,5kg ağırlığında, normal
sumo robot ise max. 20x20cm boyutlarında, max. 3kg ağırlığında olmalıdır.
Robotun yukarda sayılan temel işlevleri yerine getirebilmesi, görevlerini kusursuz yerine
getirebilmesi için donanımları ve duyargaları (sensörler) araclığıyla algıldağı
sinyalleri yorumlayacak, hareketlerini kontrol edecek, denetleyecek, yönlendirecek, gerektiğinde programlanabilir bir
mikrodenetleyiciye ihtiyaç vardır.
Robotun duyargaları ile algıldıklarını mikroişlemciye ileten, mikroişlemciden
gelen sinyalleri hareket motorlarına ileten, sinyalleri yukselten veya azaltan birçok elektronik arayüz devre gerekecektir.
Bu arayüz devrelerin ihtiyacı bir çok entegre, direnç, transistör, kondansatörlere ihtiyaç olacaktır.
Sumo robot ring dışında da bazı işlevleri yerine getirmesini istiyorsak robota
ek özellikler ekleyebiliriz. Örneğin çizgi takip etmesini istiyorsak, çizgi takip sensörleri ekleyebiliriz.
Robotunuzun özellikleri, yapacağı işler ve görevleri hiç bir zaman sizin teknik
bilgi ve becerilerinizin ötesinde, mali bütçe limitlerinizin üstünde olmamalıdır. Robotunuzun ön tanımlarını
yaptıktan sonra robotunuzun kaba şemasını, daha sonrada kısım kısım devre şemalarını
çiziniz. Bu devrelerin yapımı için lazım olan tüm parçaları bir kağıda yazıp bir pazar
araştırması yapın. Bulunmayan veya pahalı parçalar için alternatifleri araştırın.
Bütçe limitlerinize ve teknik becerilerinize uygun robotun son şeklini tanımladıktan ve tasarımını
yaptıktan sonra asıl şemasını ve elektronik devrelerini tekrar çiziniz. Yapılacak iş ve
zaman planını belirleyiniz. Daha sonra da belirlenen iş ve zaman planına uygun satın alma, montaj,
programlama ve çalıştırma işlemlerini gerçekleştirerek robotunuzu tamamlayınız.
Robotunuzu yaparken önce gövde şasiyi imal edin. Motorları şasiye bağlayın,
motorlara tekerleri veya ayakları bağlayın. Elektronik aksamı bağlamadan ve lehimlemeden önce mutlaka
deney board'u üzerinde deneyin. Devrenin çalıştığından emin olun. Bu sizleri daha sonra çıkabilecek
bir çok sorundan kurtaracaktır.
Kendi öz tasarımınızla robot yaparken yukarıda verilen web sitelerinden
ve kitaplardan faydalanabilirsiniz. Orta veya ileri seviyede elektronik ve robotik deneyimine sahipseniz aşağıdaki
kitaplar da sizlere yardımcı olacaktır.
The Robot Builder's Bonanza by Gordon McComb,
Programming Robot Controllers by Myke Predko,
Constructing Robot Bases by Gordon McComb,
Bulding Robot Drive Trains by Dennis Clark and Michael Owings,
Robot Mechanisms and Mechanical Devices Illustrated by Paul E. Sandin,
Robotics, Mechatronics and Artificial Intelligence by Newton C. Braga,
Çıkma parçalardan robot imal etmek:
Hayal görmemek lazım. Çıkma, devşirme parçalardan tam bir robot yapmak imkansız
değilse de çok zordur. Çıkma devşirme parçalardan robot yapmak isterseniz bile yeni alınması gereken
parçalar gerekebilir. Özellikle elektronik entegreler, aksamlar, sensörler, mikroişlemciler, mikrodenetleyiciler
oyuncaklarda veya köşedeki süpermarkette bulunmaz. Bunları ancak uzman çarşıları dolaşarak,
araştırarak, bulabilir, satın alabilirsiniz.
Değişik hurda malzemelerden (sağdan soldan bulabieceğimiz şeylerden..) aşağıdaki
çıkma parçaları kulanabilirsiniz:
Düşürüp kırdığınız CD playerden, walkman'den motorlar, dişliler,
yaylar, vida ve somunlar,
Elektronik oyuncaklardan motorlar, dişliler, tekerler,
Hurda çağrı cihazlarından çok küçük motorlar,
Cep telefonlarından, kızaklarından yine minik güçlü az akım alan motorlar,
CD okuyuculardan ve kızaklarından muhtelif motorlar, dişliler,
Yazıcılardan motorlar, dişliler, paletli tank imali için bantlar,
Bilgisayarların floppy disklerinden, hard disklerinden güçlü motorlar,
Bilgisayarların toplu farelerinden encoder'lar,
Laser yazıcı kartuşlarından plastik levhalar,
Bazı eski polaroid fotoğraf makinalarından ultrasonik sensörler,
Otomobil sileceklerinden 2 vitesli güçlü motor ve reduktör dişliler,
Bu liste, yaratıcı hayal gücünüze, gözlem gücünüze bağlı şekilde uzayıp
gider... Size önerim eski CDromlar satın alıp parçalamanızdır. hem çok zevklidir ;) hemde içinden robotik
için faydalı bir çok malzeme çıkar. 2 dc motor 2 mıknatıs butonlar mercek ve bolca dişli bir CDromdan
çıkabilen parçalardır.
Çıkma, devşirme parçalardan yapacağınız elektronik devreler ve aygıtlar kendi orjinal tasarımlarınızla
robot yapma yolunda önemli deneyimler kazandıracaktır.
SORUNLAR:
Güç verildiğinde hemen çalışan, mükemmel işleyen robot çok nadirdir. Sorunlar,
hatalar her zaman beklenen olağan olaylardır. Sorunlar sizden ve/veya malzemeden kaynaklanmış olabilir.
Bu sorunlar mekanik olabilir, ters bağlantılar olabilir, lehimler yanlış
veya yetersiz olabilir. Robot gereğinden ağır olabilir. Tasarım hatalı olabilir.
Sorunlar elektronik olabilir. Devreler elektrik almıyor olabilir. Kablolama hatalı
olabilir. Entegreler 5 volttan yüksek akım almış, hasarlanmış olabilir. Bazı bölümlerin, parçaların
lehimi iyi yapılmamış olabilir, transistörler veya entegreler lehim anında fazla ısıdan yanmış
olabilir.
Sorunlar mikroişlemcinin programlanmasında yazılan programın bir cümlesinin
hatalı yazılmasından kaynaklanmış olabilir.
Hata kaynakları bir çok nedenden olabilir. Ancak, bu sorunları çözerken yapılan
çabalar, gayretler daha mükemmel robotlar da yapmayı öğretir.
SONUÇ TABLOSU:
| |
Hazır kitten |
Hazır devreden |
Kendi öz tasarımlarınızdan |
|
Maliyet |
Aynı |
Aynı |
Aynı |
|
Zorluk |
Az |
Çok |
Çok fazla |
|
Öğrenme |
Çok |
Çok |
Çok fazla |
|
Araç-gereç |
Az |
Çok |
Çok |
|
Tasarım |
Az |
Az |
Çok |
|
Yaratıcılık |
Az |
Çok |
Çok fazla |
|
Deneyim |
Az |
Çok |
Çok fazla |
|
Keyif ve memnuniyet |
Çok |
Çok |
Çok |
Robot yapmaya nasıl başlarsanız başlayın, hangi robotu yaparsanız
yapın, zamanınızı çok eğlenceli ve faydalı şekilde harcayacak, çok değerli deneyimler
sonucunda robotik, elektronik ve programlama konusunda sağlam bilgi temeline kavuşacaksınız.
Robot yapmak aşağıdaki konularda bilgi düzeyinizi geliştirir.
Güç kaynakları, piller, bataryalar, güneş pilleri,
Motorlar, dişliler, reduktörler, hareket mekanizmaları, kontrol aygıtları ve şekilleri,
El aletleri kullanma becerisi, malzemeleri kesme, bükme, şekillendirme becerisi
Tasarım, şekillendirme, montaj, yapıtırma, lehimleme becerisi,
Temel elektronik ve mekanik,
Transistörler, kondansatörler, entegreler, sensörler
Mikroişlemciler, mikrodenetleyiciler, entegre devreler,
Yapay zeka, algoritmalar, programlama, makina dilleri
Yani kısaca küçük sanayi bilgileri:)
Bu da sizlere birçok alanda deneyim sağlayacaktır. Robotik birçok disiplinle (mekanik,
elektrik, elektronik, bilgisayar, yapay zeka) kesisen ve her gün gelişen bir teknolojidir. Robotlarla ilginiz, çevrede,
basında robotik ile ilgili haberleri ilgiyle algılamanıza, robotik teknolojisi ile ilgili gelişmeleri
ilgiyle izlemenize sebep olacaktır.
Robotlar ile yapacağınız oyun ve deneylerinizle hergün yeni bir şey ögrenirsiniz,
yeni bir buluş yaparsınız. Bu buluş daha önce başkaları tarafından icad edilmiş olsa
bile, yine de buluştur. Sizlere yeni bir buluş yapma keyfi ve hazzı verir.
|
|
|
Sumo Robotlar
Sumo robot nedir?
Sumo robotlar, robotikle hobi olarak ilgilenenlerin Japon
sumo güreşlerinden esinlenerek aynı güreşi robotlara yaptırmak istemeleriyle ortaya çıkmıştır.
Hobi robotiğin vazeçilmez robot türüdür.
 Sumo robotlar otonom hareket yeteneğine sahip, elektronik devreler içeren, birbirleriyle mücadele etmek amacıyla
tasarlanan, amaçlanan hareketler için programlanmış robotlardır. Farklı standart ve kategorilerde üretilirler.
Sumo robotları, birbirleriyle Dohyo adı verilen belli standartlara ve özelliklere sahip yuvarlak bir ring üzerinde
karşılaşırlar. Karşılaşma süresince sumo robotlar birbirlerini ringin çevresindeki çizginin
dışına iterek atmaya çalışırlar. Robotlar kontrast sensörleri sayesinde dohyonun çevresindeki
beyaz çiziyi algılar, ring dışına çıkmamaya, ring içinde kalmaya, rakibini ring dışına
atmaya çalışırlar. Robotlara, çevresini ve rakip robotu kısa sürede algılaması için muhtelif
sensörler (IR, ultrasonic, laser, vb) eklenmekte ve geliştirlmiş taktik algoritmalarda yüklenmektedir. Sumo robotların
maçı kazanmasında sahip olduğu mekanik, elektronik tasarım ve yüklü olduğu program algoritmaları
etkili olur.
Sumo robot kategorileri 7 sınıftır.
| Sınıf |
Yükseklik |
En |
Boy |
Ağırlık |
| Ağır Japon sumo |
sınırsız |
30 |
30 |
10.000 |
| Sumo |
sınırsız
|
20
|
20
|
3.000 |
| Orta siklet sumo |
sınırsız
|
20
|
20
|
1.500 |
| Hafif
siklet sumo |
sınırsız
|
20
|
20
|
1.000 |
| Mini
Sumo |
sınırsız
|
10
|
10
|
500 |
| Micro
Sumo |
5
|
5
|
5
|
100 |
| Nano
Sumo |
2.5 |
2.5 |
2.5 |
25 |
| |
(cm)
|
(cm)
|
(cm)
|
(gr) |
 Örnek minisumo MerX Örnek Sumo Robotum Bariyer
http://robotroom.com/CIRCSumo2000.html linkinde bir çok sumo videosu izleyebilirsiniz.
 Sumo güreşi nedir?
Sumo robot adı verilen robotların
dohyo adli ozel bir alanda ayni sumo gureslerinde oldugu gibi birbirlerini iterek alandan cikarmaya calistiklari mucadeledir.
Dohyo?
Sumo robotların mücadele ettiği ringtir. Etrafı beyaz beyaz
çizgiyle çevrilmiş ve çapı sumo kategorisine göre farklı boyutlarda olabilen mat siyah bir
daire şeklindedir. Robotlar bu ring alan uzerinde birbirlerini ittirirler. Ringin dışına düşen robot
güreşi kaybeder.
Sumo robot kategorileri ve ilgili ring özellikleri
| Sumo Robot Kategorisi |
Dohyo
Ebatları (cm) | 
|
Sumo Cinsi |
Sumo Ağırlığı |
Çap |
Beyaz kenar |
Yukseklik |
Başlama çizgileri aralığı |
Başlama çizgileri boyu |
Başlama çizgileri kalınlığı |
| Ağır Japon Sumo |
10.000 |
227 |
10 |
10 |
30 |
30 |
2 |
| Sumo |
3.000 |
154 |
5 |
5 |
20 |
20 |
2 |
| Orta Siklet Sumo |
1.500 |
154 |
5 |
5 |
20 |
20 |
2 |
| Hafif Siklet Sumo |
1.000 |
154 |
5 |
5 |
20 |
20 |
2 |
| Mini Sumo |
500 |
77 |
2,5 |
2,5 |
10 |
10 |
1 |
| Micro Sumo |
100 |
38,5 |
1,25 |
1,25 |
5 |
5 |
0,5 |
| Nano Sumo |
25 |
19,25 |
0,625 |
0,625 |
2,5 |
2,5 |
0,25 |
| |
(gr) |
(cm) |
(cm) |
(cm) |
(cm) |
(cm)
|
(cm) |
Nereden bulursunuz?
www.acroname.com
www.solarbotics.com
www.junun.org
www.parallax.com
www.lynxmotion.com
Sumo Robotlarla ilgili Linkler
Sumobot Bariyer sayfası
Sumobot stratejileri
Sumobot Kuralları
Mini-sumobot Merx sayfası
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Copyright © 2006-2007 SAHİP
|
|
|
|
